สระ-วรรณยุกต์บนล่างใน Fontlab

สวัสดีครับ พอดีมีจดหมายขู่ฆ่ามาจากเจ๊จอย ซึ่งกำลังหัดทำฟอนต์อยู่
ความว่า

http://www.f0nt.com/forum/index.php/topic,12399.msg821684.html#msg821684
ไปตอบเดี๋ยวนี้นะ 

 

ปัญหาที่เกิดขึ้นก็คือ ในแม่แบบฟอนต์ตารางนายพลนั้น มีช่องตำแหน่งสระ-วรรณยุกต์พิเศษเพิ่มขึ้นจากปกติมากมาย
ทำให้มือใหม่ที่หัดทำฟอนต์ด้วยการแทนที่ตัวอักษรลงในตารางนี้งงครับ
ว่าตรงไหนควรหยอดตรงไหน แล้วจะทดสอบได้อย่างไรว่ามันตรงหรือไม่ตรง
มันโย้หน้าเย้หลังหรือเปล่า ฯลฯ

ก็เลยขอตอบเป็นบทความสั้นๆ
เกี่ยวกับการทำสระ-วรรณยุกต์บนล่างในฟอนต์แล็บให้ดูเลยละกัน

[มังกร]

คั่น

[มังกร]

คั่ง 

[• สีม่วง:]

สระ-วรรณยุกต์ (ต่อไปนี้ขอรวบเรียกว่าสระ) ที่พบในตารางนายพลนั้น
มีหลายตำแหน่งด้วยกัน ถ้าเราเปิดแม่แบบขึ้นมาปั๊บ
แล้วกดดูแบบ Index Mode* ก็จะเห็นภาพแบบข้างบน

ที่ระบายสีไว้มีความหมายดังนี้
• สีม่วง: สระบน ระดับต่ำ เยื้องซ้าย (เช่น สระอี ในคำว่า ปี)
• สีเขียว: สระบน ระดับต่ำิ ไม่เยื้อง (เช่น สระอี ในคำว่า นี)
• สีชมพู: สระบน ระดับสูง เยื้องซ้าย (เช่น ไม้โท ในคำว่า ปี้)
• สีฟ้า: สระบน ระดับสูง ไม่เยื้อง (เช่น ไม้โท ในคำว่า นี้)
• สีเหลือง: สระล่าง ระดับต่ำ (เช่น สระอู ในคำว่า อู .. แล้วมึงจะเขียนให้ยาวทำไม)
• สีส้ม: สระล่าง ระดับต่ำสุดๆ (เช่น สระอู ในคำว่า ฎู) **

ถ้าลองเอามาเขียนเป็นคำให้เข้าใจง่ายๆ ก็จะเป็นประโยคนี้ครับ



พยัญชนะที่ใช้กับสระบนเยื้องซ้าย คือ ป ฝ ฟ
พยัญชนะหางยาวที่ใช้กับสระล่างสุดๆ คือ ฎ ฏ **

ทั้งนี้ เราสามารถอ่านชื่อ Glyph แล้วเดาเอาตามชื่อได้ครับ
เช่น maitrilowrightthai --> ไม้เอก ระดับต่ำ ไม่เยื้องซ้ายนะ


หมายเหตุ

* การเริ่มทำงานกับตารางนายพลในฟอนต์แล็บ จะต้องเริ่มด้วยการเปิดโหมดนี้ก่อน
ก่อนอื่นให้เปิดแม่แบบฟอนต์ขึ้นมา แล้วมองด้านล่างของตารางทั้งหมด
จะเห็นปุ่มแบนๆ ยาวๆ ที่เขียนว่า Names Mode
ให้กดค้างไว้แล้วเปลี่ยนเป็น Glyph Index ครับ


** ปัจจุบันภาษาไทยรู้สึกว่าจะมีแค่คำว่า "กฎุมพี" เท่านั้น
จริงๆ แล้วคำข้างบนมีสระอุนะครับ แต่ที่มองไม่เห็นสระอุ เพราะฟอนต์ Tahoma ไม่ได้เผื่อตำแหน่งนี้ไว้
ซึ่งถ้าดูกันตามการใช้งานแล้วก็เป็นการแลกที่คุ้มค่า(?) เพราะถ้าต้องเผื่อระยะสระล่างสุดๆ ไว้
ระยะบรรทัดของ Tahoma ก็จะเพิ่มขึ้นจนไม่สามารถแสดงเนื้อความบนหน้าจอแบบแน่นๆ เหมือนปัจจุบันได้

 

[แต่]

ทีนี้มาถึงขั้นตอนการกะระยะว่าอันไหนซ้าย
แล้วซ้ายยังไง อะไร ใคร ทำไม แสรดดดด

คือเวลาเรานั่งออกแบบตัวอักษรในฟอนต์แล็บเนี่ย
เราสามารถดูพรีวิวสดๆ ได้จากช่อง Preview ด้านล่าง (Window > Panels > Preview)
แต่ทีนี้เวลาเราพรีวิวเนี่ย มันจะไม่แสดงความสามารถของ Ligature
ที่เป็นโค้ดเบื้องหลังเอาไว้แสดงตำแหน่งประหลาดๆ ที่ว่า
ก็ให้เปลี่ยนไปดูในแท็บข้างๆ ที่ชื่อ OpenType Features แทน
แล้วก็ติ๊กตรง [ ] liga ด้านซ้าย ให้มันเปิดความสามารถของ Ligature



เมื่อทดลองพิมพ์ในช่องเล็กๆ ด้านบน ก็จะเห็นการแสดงผลทั้งแบบที่มีลิเก และไม่มีลิเก ตามภาพ


แต่! ผมเองก็ไม่รู้ครับว่าจะแก้ปัญหาตรงนี้ยังไง
คือฟอนต์ใดๆ ก็ตามที่เราขึ้นแบบจากแม่แบบนายพลแล้วเซฟไว้เนี่ย
มันจะไม่มีไอ้ช่องลิเกด้านซ้าย ทำให้ไม่สามารถทดลองพิมพ์เพื่อดูความสามารถของลิเกได้
ใครเป็นผู้เชี่ยวชาญโปรแกรมนี้ รบกวนมาช่วยให้คำตอบด้วยนะจ๊ะ

ในที่นี้ เนื่องจากเราอาจจะใช้การดูในช่อง OpenType ไม่ได้ ก็ให้ดูในช่องพรีวิวแทนละกันครับ



วิธีใช้งานช่อง Preview
ปกติเราจะทดลองพรีวิวตัวอักษรไหนก็ให้พิมพ์ตัวนั้นไปเลยใช่มะ อันนี้ไม่แปลก
แต่ถ้าตัวไหนไม่มีในแป้นคีย์บอร์ดของเรา หรือต้องใช้มนต์ OpenType
เพื่อเรียกขึ้นมาเป็นการเฉพาะ มันถึงจะแสดงผลล่ะ เราจะดูมันยังไง ..เอ้า มาดูกัน


1.
พิมพ์เครื่องหมาย / ตามด้วยรหัสชื่อ Glyph ลงไปให้มันแสดงผลออกมา
(การดูชื่อ Glyph ทำได้โดยกด Alt+Enter มันจะแสดงกล่องเครื่องมือที่มีชื่อ Glyph นั้นๆ)
เช่น /maiekupperleftthai มันก็จะแสดงไม้เอกบนซ้ายออกมา เช่นนั้นแล

2.
พิมพ์เครื่องหมาย @ มันจะแสดงตัวอักษรปัจจุบันที่กำลังง่วนอยู่
เช่น ถ้าทำงานกับ อ อ่างอยู่ แล้วพิมพ์ @ ในช่องพรีวิว มันก็จะแสดง อ อ่างขึ้นมา
มีประโยชน์สำหรับเวลาเราจะทดลองพิมพ์เพื่อดูว่าหัวหางช่องไฟมันไปตีกับใครไหม
เราก็พิมพ์ @ ไว้หลายๆ ตำแหน่งในช่องพรีวิวนั้นแหละ
เช่น ไ@/maitholowrightthai แ@นนนน แล้วจิ้มตรง ต เต่า ก็จะได้ ไต้แตนนนนน
ส่วนถ้าจะพรีวิวเครื่องหมาย @ ก็ให้พิมพ์ @@ ติดกันนี่แหละ มันก็จะแสดง @ ออกมา

3.
เอาสองข้อด้านบนมาประยุกต์ใช้เพื่อทดสอบสระล่างบนและเยื้องซ้าย
ให้พิมพ์อันนี้ในช่องพรีวิวครับ

โค้ด:

@/saraiithai/maiekthai @/sarauulowthai @/sarauuthai/maichattawalowrightthai/saraethai @/maieklowleftthai/saraaathai @/saraiileftthai/maiekupperleftthai

เวลาทำงานกับตัวอักษรใดๆ ก็ตาม มันก็จะแทนพยัญชนะนั้นๆ ไปผสมกับสระประหลาดทุกตำแหน่งที่ว่ามา
จนเป็นประโยคว่า "อี่อูอู๋เอ่าอี่"

ลองทำดูนะครับ

สุดท้ายนี้ การดูตำแหน่งสระบนล่าง
ว่าไอ้ที่มันเยื้องซ้ายหรือไม่เยื้องนั้น มันเบี้ยวหรือไม่เบี้ยว
ไม่ยากครับ เรามีวิธีดูได้ดังนี้



เวลาวัดระยะ ให้ลองวัดตรงตำแหน่ง "กั้นหลัง" (เส้นประด้านขวา) เป็นหลักครับ
ตำแหน่งสระจะตรงหรือจะเบี้ยว ก็อยู่ที่ระยะห่างจากเส้นกั้นหลังนี่แหละ


จบแล้ว อ้อมไปอ้อมมาตั้งนาน

สารภาพว่าอ่านไม่รู้เรื่องเลยค่ะ
จะทำฟอนต์อีกแน่ๆ เอาไว้จะมาอ่านค่ะ
ไอ้ส่วนที่เกลียดที่สุดเวลาทำฟอนต์ก็ตรงสระนี่แหละ

  พี่แอนนะพี่แอน กว่าจะมาสอน

[แต่!]

แต่! ผมเองก็ไม่รู้ครับว่าจะแก้ปัญหาตรงนี้ยังไง
คือฟอนต์ใดๆ ก็ตามที่เราขึ้นแบบจากแม่แบบนายพลแล้วเซฟไว้เนี่ย
มันจะไม่มีไอ้ช่องลิเกด้านซ้าย ทำให้ไม่สามารถทดลองพิมพ์เพื่อดูความสามารถของลิเกได้
ใครเป็นผู้เชี่ยวชาญโปรแกรมนี้ รบกวนมาช่วยให้คำตอบด้วยนะจ๊ะ

แอน เราต้องกด Compile ก่อนครับ (ในวงกลมแดง)
จะกดก่อน หรือหลังกดปุ่ม Open Sample Panel ก็ได้นะ

ขอบคุณครับ
(ตะกี้ทำเหมือนไม่มีอะไรเกิดขึ้น)

 

[มังกร]

 + 3 เลย ขอบใจมากแอน

 แต่ตูไม่ได้ขู่ฆ่านะ   
-2 

ตอน generate font มีค่าอะไรต้อง set ไหมครับ ตอน preview มันแสดงผลถูก แต่ตอนเอาไปใช้งานวรรณยุกต์บนมันลอยในกรณืที่มีวรรณยุกต์อย่างเดียวอ่ะครับ

น่าจะเป็นที่ iphone ไม่รองรับ opentype เปล่าครับ เอ๊ะหรือตัวอื่นได้

ที่ผมคิดอย่างนั้นเพราะผมลองเอาฟอนต์ที่มาพร้อมกับตัวเครื่องมาเปิดผ่าน fontlab แล้ว generate font โดยไม่ได้มีการเปลี่ยนแปลงอะไร มันจะขึ้นถามว่าให้เอาเป็นแบบ binary หรือ complie ผมลองทั้งสองแบบบ แล้วเอาไปลองบนไอโฟน วรรณยุกต์มันลอย

ผมเลยคิดว่าเป็นที่ option ตอน generate font อ่ะครับ