BoonHome ฟอนต์ลาวปนไทย

[ตัวอักษรไทย]

สวัสดีครับ

ขอเชิญพี่น้องชาวฟoนต์.คอมร่วมทดสอบและวิจารณ์ฟอนต์ลาวที่เขียนภาษาไทยได้ ชื่อว่า ບຸນໂຮມ หรือ บุญโฮม หรือ BoonHome
โดยไปที่หน้าโปรเจ็คต์ https://github.com/sungsit/boonhome หรือ ดาวน์โหลดฟอนต์ไปทดสอบได้จาก https://github.com/sungsit/boonhome/archive/master.zip (ยังทำไม่เสร็จนะครับ แต่ตัวลาวกับตัวไทยเอาไปทดสอบได้แล้ว)

ตัวอักษรไทย


ຕົວອັກສອນລາວ


ลาวปนไทย


ส่วนภาพตัวอย่างอื่นๆ อยู่ในแพคเกจครับ

เรื่องยาวๆ มีอยู่ว่า ...

เมื่อต้นปีผมพยายามปรับปรุงบุญฟอนต์ที่ทำค้างไว้ (Open Source Project ชั่วชีวิตของผม http://sungsit.com/boon/) โดยหวังจะวาดตัวอักษรลาวเพิ่มเข้าไป แต่ระหว่างที่มึนงงกับการสลับคีย์บอร์ดเพราะต้องพิมพ์หลายภาษา ก็เบลอจนพิมพ์คำไทยด้วยตัวอักษรลาว (keyboard layout ลาวกับไทยคล้ายกัน) ทันใดนั้นความคิดชั่ววูบก็แล่นเข้ามาในหัว "เออเฮ้ย เอาตัวหนังสือลาวมาทำฟอนต์ไทยเลยดีกว่า!" สรุปว่าไม่ได้ปรับปรุงฟอนต์เดิมแต่เริ่มทำฟอนต์ใหม่แทน (ลำบากเลยทีนี้)

ชื่อฟอนต์ก็ตั้งตามลักษณะที่มันเป็น  เพราะ "โฮม" ในภาษาลาวแปลว่า "รวมหรือร่วมกัน" "Together" (เป็นฟอนต์ที่ใช้ glyphs ร่วมกันเป็นส่วนใหญ่ แต่ไม่ใช่ code point เดียวกันนะครับ เป็น Unicode font ที่มีแต่ตัวลาวกับตัวไทยว่างั้นเถอะ) ส่วนคำว่า "บุญ" หรือ "Boon" ที่เป็นชื่อฟอนต์ต้นทางนั้นคงไม่ต้องแปลเป็นไทยหรือลาว แต่ภาษาอังกฤษแปลว่า "มีประโยชน์"

บุญโฮมสำหรับภาษาไทยคงถือว่าเป็นตัว display เพราะอ่านลำบาก เอาไว้เรียกร้องความสนใจน่าจะเหมาะกว่า ส่วนภาษาลาวน่าจะใช้เป็นตัวเนื้อหาได้ เพราะผมเทียบกับฟอนต์ลาวตัวอื่นๆ แล้ว ก็ดูไม่แปลกตาเกินไป แต่บุญโฮมจะลดส่วนโค้งแบบตัวอักษรลาวดั้งเดิมลงหรือเปลี่ยนเป็นเข้ามุมหักเหลี่ยมแทน เพราะผมเอาส่วนประกอบของบุญฟอนต์เดิมมาใช้ ไม่ได้พยายามทำให้มันเหมือนตัวไทยนะครับ แต่พยายามทำให้เป็น sans-serif ที่มีเส้นคม

ตอนนี้ใส่ตัวลาวกับตัวไทยครบแล้ว มี 2 น้ำหนัก x 2 สไตล์ ได้ฟอนต์ 4 ตัว แต่ยังไม่มีตัวละตินและเครื่องหมายวรรคตอนเพราะยังคิดไม่ตกว่ามันควรจะออกมาแบบไหน (ส่วนตัวเอนเป็น Oblique หรือ Slanted นะครับ ขี้เกียจวาดใหม่) เพราะตอนแรกกะว่าจะรวมกับบุญฟอนต์ที่มีตัวละตินอยู่แล้ว แต่ทำไปทำมาดูแล้วมันชักจะไม่ค่อยเข้ากันเท่าไหร่เวลาใช้ตัวขนาดใหญ่ อีกอย่างผมทำ OpenType features คนละชุดกับฟอนต์ต้นทางด้วย เลยรวมกับฟอนต์เดิมลำบากหน่อย

ผมวาด glyphs ทั้งหมดใน Inkscape ก่อน (http://www.inkscape.org/) จากนั้นค่อยเพิ่ม OpenType features และ Generate ด้วย FontForge (http://fontforge.org/) ผมไม่วาด glyphs ใน FontForge เพราะหน้าตามันไม่ดึงดูดใจให้มองนานๆ แต่ก็ไม่เคยคิดจะทำฟอนต์ด้วยโปรแกรมอื่น (ถึงหน้าตาจะเห่ยแต่ความสามารถมันขั้นเทพนะครับ ที่สำคัญ open source ด้วย)

ทดสอบฟอนต์ใน Ubuntu เช็คดูแล้วพอไปวัดไปวาได้ ข้ามแม่น้ำโขงไปคงไม่โดนโห่ไล่กลับมา ก็เลยโยนไปเก็บไว้ที่ GitHub เผื่อใครหลงมาเจอ แต่อยากให้ชาวฟoนต์.คอมช่วยทดสอบและให้คำแนะนำส่วนที่ควรปรับปรุงด้วยครับ เพราะผมยังไม่ได้เช็คใน Windows หรือ Mac เผื่อใครเจอบั๊กผมจะได้แก้ ถ้าพี่น้องชาวลาว (ผมเดาว่าคนลาวอ่านภาษาไทยได้เก่งกว่าคนไทยอ่านภาษาลาว) หรือท่านที่เชี่ยวชาญภาษาลาวช่วยให้คำแนะนำด้วยจะเป็นพระคุณอย่างยิ่ง เพราะผมก็เพิ่งหัดอ่านภาษาลาวแต่ยังเขียนไม่ค่อยเป็น อาจมีข้อผิดพลาดในตัวฟอนต์ที่ผิดหลักการเขียนภาษาลาว แต่ผมก็เช็คฟีเจอร์จากฟอนต์ Phetsarath เป็นตัวอย่างเบื้องต้น (http://www.phetsarath.gov.la) แล้วค่อยทำฟีเจอร์อื่นๆ เพิ่มเติม เช่น เปลี่ยน Ligatures สำหรับ ตัว "หน" "หม" ให้อัตโนมัติเมื่อพิมพ์ "ห" ตามด้วย "น" หรือ "ม", ลดความยาวแนวตั้งของ "ง" เมื่อมีสระล่าง เป็นต้น ส่วนภาษาไทยผมตั้งใจทิ้งตัวไทยส่วนใหญ่ให้เหมือนตัวลาวเป๊ะๆ บางตัวอาจต้องเดาว่าคือตัวอะไรสำหรับคนที่ไม่คุ้นกับภาษาลาว เช่น "ข" "ช" สระอึ สระอือ เป็นต้น เพราะผมชอบรูปร่างและการใช้พื้นที่แบบนั้นเป็นพิเศษ อันนี้ใครบอกให้เปลี่ยนผมก็คงไม่เปลี่ยน (แต่อาจทำ Alternative Style เพิ่มในอนาคต) ส่วนตัวอักษรที่ไม่มีในภาษาลาวหรือตัวที่อาจทำให้สับสนเกินไปในภาษาไทยเท่านั้นที่ต้องใช้จินตนาการในการวาดเพิ่มขึ้นมาหน่อย (ภูมิใจกับการทำ "ฃ" และ "ซ" แบบใหม่มาก!)

หวังว่าเมื่อได้รับคำแนะนำติชมและเช็คความถูกต้องทั้งหลายเสร็จ ถ้ามันมีคุณภาพพอก็อยากจะขอฝากแจกจ่ายในเว็บไซต์ฟoนต์.คอมแห่งนี้ด้วยครับ เพราะคงจะ "มีประโยชน์" และเข้าถึงผู้คนในวงกว้างมากกว่าโปรเจ็คต์ส่วนตัวเล็กๆ ของผมใน GitHub (เก็บไว้ที่โน่นมันเหงา)

ขอบคุณครับ
สังศิต

โหว ผมกำลังศึกษาฟอนต์ลาวอยู่พอดี 

โอ้ววว คนทำเป็นคนลาวแท้ๆเลยใช่ไหมครับ  

ยินดีต้อนรับครับ  
ส่วนฟอนต์ก็ระดับเทพเลยครับ

[มังกร]

โคตรงาม

[มังกร]

งาม คักขนาดครับ 

ขอบพระคุณมากครับ
ผมกรี๊ดตั้งแต่เจอฟอนต์บุญแล้วครับ

[มังกร]

โอ้ว สวยมากกก

[มังกร]

  เจ๋งมากค้าบ

[FontUni]

โอ้ววว คนทำเป็นคนลาวแท้ๆเลยใช่ไหมครับ  

ยินดีต้อนรับครับ  
ส่วนฟอนต์ก็ระดับเทพเลยครับ

ผมเป็นคนประเทศคลองสามวาครับท่าน 

แอร๊ย งามหมดจด ไม่มีที่ติเลย

สวัสดีครับคนประเทศคลองสามวา
ทำฟอนต์สวยมาก (ดูแปลกตาสำหรับคนลาวไปหน่อย คนไทยก็คงไม่ใช่น้อย แต่ก็สวย)
พอเห็นทำลาวปนไทยแบบนี้แล้วทำให้คิดถึงอักษรลาวสมัยก่อนที่ลาวจะเลิกใช้อักษรลาว ๑๔ ตัว
ถ้าลาวยังใช้เหมือนแต่ก่อน ภาษาลาวกับไทยก็ไม่ได้แตกต่างกันทางด้านไวยากรณ์
เพราะมีสันสกฤตบาลีเป็นแม่แบบ

ยินดีแลกเปลี่ยนความรู้น่ะครับ
หลวงพี่ยังทำฟอนต์ทุกวัน ออกแบบไว้ทั้งละตินลาวไทย
แต่ไม่ได้ทดสอบทดลอง ไม่ได้พัฒนาเทมเพลตอะไรให้ดีเลย
มีแต่ออกแบบไว้ เห็นฟอนต์บุญชุดก่อนก็สวยครับ..


อักษรลาวที่เลิกใช้ไปเมื่อสามสิบกว่าปีก่อนที่จะเหลือมาให้เห็นในปัจจุบัน

ปล.ชอบตัวเลข ๓,๘ ลาว ของฟอนต์บุญโฮมเป็นพิเศษ

[อันนี้ไม่เกี่ยวกับบุญโฮมแต่เกี่ยวกับบุญฟอนต์]

ขอบพระคุณหลวงพี่มากครับที่ให้คำแนะนำและข้อมูลเพิ่มเติมที่ผมไม่เคยรู้ ที่แท้ลาวก็มีเคยมี "ซ" แบบที่ผมจินตนาการนี่เอง ผมขอความเห็นเพิ่มเติมเกี่ยวกับลักษณะของตัวหนังสือลาวหน่อยนะครับ หลวงพี่หรือพี่น้องท่านใดจะช่วยตอบก็ได้

1. ฟอนต์บุญโฮมดูแปลกตาเกินไปสำหรับใช้เป็นตัวเนื้อหาในภาษาลาวใช่ไหมครับ? ผมจะได้จัดประเภทของมันให้เป็น ฟอนต์ display หรือ decorative ทุกภาษาเลย ตอนนี้ผมยังสองจิตสองใจว่าจะทำตัวฝรั่งแบบไหนให้เข้ากัน ถ้าเป็นฟอนต์ display ผมก็จะทำตัวละตินที่ไม่ต้องเน้นให้อ่านออกแต่ปรับฟอร์มให้เข้ากับตัวลาวไปเลย

2. การเปลี่ยน "ໜ" กับ "ໝ" หรือ ลดความยาว "ງ" เมื่อมีสระล่างให้อัตโนมัติถือว่าผิดหลักการเขียนภาษาลาวรึเปล่าครับ?

3. มีแหล่งข้อมูลในอินเตอร์เน็ตเกี่ยวกับการเขียนภาษาลาวที่ผมจะค้นคว้าเพิ่มเติมได้ที่ไหนบ้างครับ? เป็นข้อมูลภาษาลาวหรือภาษาไทยหรือภาษาอังกฤษก็ได้ครับ ผมจะพยายามอ่าน ผมคิดว่ามันสำคัญที่คนทำฟอนต์ต้องใส่ใจวิธีเขียนของเจ้าของภาษาเพราะภาษาเป็นมรดกทางวัฒนธรรมของชนชาตินั้นๆ บางทีเราไปบิดลักษณะเฉพาะของเขาอาจทำให้เข้าใจผิดว่าเราไปดูถูก

4. อันนี้ไม่เกี่ยวกับบุญโฮมแต่เกี่ยวกับบุญฟอนต์ ท่านใดมีเวลาว่างอยากร่วมพัฒนาหรือออกแบบตัวอักษรภาษาอื่นๆ เพิ่มเติมก็ติดต่อผมได้นะครับ จะได้ทำ "บุญ" ร่วมกัน ผมอยากให้มันเป็น Unicode font ที่รองรับภาษาหลากหลายในเอเชียอาคเนย์ (เข้ากับยุค AEC ว่างั้น) ตอนนี้ขาดตัวอักษรลาว, เขมร, พม่า ส่วนอินโด, มาเลย์, บรูไน, ฟิลิปปินส์, เวียดนาม เขาใช้ตัวละติน (ถ้าผมเข้าใจไม่ผิดนะ) ไอเดีย open source font แบบทำไปเรื่อยๆ ผมได้มาจาก Linux Libertine (http://www.linuxlibertine.org) คือ Unicode มี 65,536 code points พี่แกคงกะทำไปตลอดชีวิต!  

ขอบคุณครับ

อักษรลาวปัจจุบันนี้มีการลดทอนและเลิกใช้ไปเยอะ ทั้งอักขระและไวยากรณ์(บางอย่าง)
แต่ก่อน(เฉพาะอักขระ)ก็ไม่แตกต่างจากไทย เพราะใช้หลักไวยากรณ์บาลีมาช่วยให้มีหลักการขึ้น
แต่ในทางศาสนาแล้วพระสงฆ์ยังคงใช้อยู่น่ะ ทั้งลาวแบบเดิมและอักษรธรรมลาว

๑.ฟอนต์บุญโฮม ไม่ได้ดูแปลกตามากมายอะไร มันแปลกเฉพาะบางตัวด้วยหลักการเขียนไม่กี่ตัว ที่เห็นคือ "ຫ" กับ "ນ"
(ขออนุญาตให้ความเห็น ห.หีบ มันดูเหมือนคนเดินยกไหล่น่ะ น.หนู ดูเหมือนคอหดแต่ยื่นเท้าออก ก็แค่นั้น
สำหรับอักษรลาวแล้วไม่แปลกมากหรอก แค่ดูเหมือนสองตัวนี้มันไม่เข้ากันเท่าไหร่
ท. กับ ห. มันน่าจะมีโครงสร้างไม่ต่างกัน ส่วน น. ยื่นหัวออกมา เก็บขาหน่อยก็ได้ แต่ข้อดีของการยื่นขาออกมาก็ทำให้แยกแยะง่ายน่ะเวลาตัวเล็ก ๆ อ่ะ
ตัวอื่นดูลงตัวมาก)
ทำให้ขนาดนี้ก็ดีใจมากแล้ว หลวงพี่ทำแปลก ๆ มาเยอะ  
ภาคภาษาไทยน่ะยิ่งตีความเยอะ แต่ก็ดีครับเอาไว้ใช้กับงาน display

โครงสร้างลาวไทยไม่แตกต่างกันมากครับ ถ้าทำตัวกลม ๆ แบบนี้ดูเข้ากันเลย อ่านง่ายสบายตา
แต่หลวงพี่ทำอักษรลาวแบบโครงเหมือนอักษรไทยดูแล้ว อ่านยาก พยายามหาความลงตัวกันอยู่
ถ้ายึดมาตรฐานของแต่ละภาษานี่ก็ยากอยู่

๒.การเปลี่ยน "ຫນ,ຫມ" ເປັນ "ໜ,ໝ" ไม่ผิด และดีด้วยครับ เพิ่ม "ຫລ" เป็น "ຫຼ" ยิ่งดีมาก
แต่การลดความยาวของ "ງ" จะผิดหลักโครงสร้างและการเขียนภาษาลาวครับ

๓.แหล่งข้อมูลเกี่ยวกับภาษาลาวนี่หลวงพี่ไม่รู้จะแนะนำให้น่ะ อันนี้ขออภัย แต่พอให้คำแนะนำได้
ยินดีช่วย เพราะหลวงพี่ก็คิดจะพัฒนาแบบอักษรลาวอยู่ อยากให้มันได้มาตรฐานจริง ๆ คนลาวที่ทำฟอนต์มีน้อยครับ
ที่รู้จักกันไม่กี่คน ส่วนมากไม่มีความรู้หลักการทางด้านการออกแบบอักษรกันมากมาย
หลวงพี่ก็สเน็กฟิซ ๆ แต่ไม่หยุดทำ ทำทั้งไทยลาวละตินนี้ล่ะ ถ้าโยมไม่ว่าคิดอะไรหลวงพี่ก็ยินดีร่วมทำ
เพราะปกติก็ทำอยู่แล้ว แต่ยังไม่ได้แจกให้ใช้ ที่ยังไม่ปล่อยฟอนต์ไทยที่ออกแบบไว้ก็อยากทำอักษรลาวไว้ด้วย
แต่ไม่ขยันแกะรหัสเพื่อพัฒนาการแสดงผลของฟอนต์ เลยทำ ๆ ไปออกแบบไปครับ

[FontUni]

ขอบคุณครับ เดี๋ยวผมจะปรับแก้ฟอนต์บุญโฮมให้เสร็จก่อน คิดว่าคงทำเป็นฟอนต์ display จากนั้นค่อยตั้งอีกกระทู้สำหรับฟอนต์บุญที่ตั้งใจทำให้ใช้เป็นตัวอ่านนะครับ ถ้าหลวงพี่ออกแบบตัวอักษรลาวที่เป็นตัวอ่านและพอจะไปกันได้กับฟอนต์บุญ เราก็มาดูว่าจะทำงานร่วมกันยังไงดีไหมครับ? ผมไม่มีปัญหาเรื่องแบบตัวหนังสือนะครับเพราะมันปรับให้เข้ากันได้ แต่จะเป็นปัญหาเรื่องเทคนิคมากกว่าเพราะผมไม่รู้ว่าคนอื่นเขาใช้เครื่องมืออะไรยังไง แต่ผมจะชินกับ command line interface ใน Linux และติดตามการเปลี่ยนแปลงของงาน โดยใช้ Git เป็น version control แต่เรื่องเทคนิคพวกนี้คุยกันทีหลังได้ ถ้าหลวงพี่สนใจพัฒนาตัวอักษรลาวให้ฟอนต์บุญก็ลองดาวโหลดซอร์สโค้ดสำหรับพัฒนาจาก https://github.com/sungsit/boon-dev/archive/master.zip ในนั้นจะมีไฟล์เวคเตอร์ต้นแบบ 2-3 ไฟล์ที่ผมยังไม่ได้เจนเป็นฟอนต์ (ไฟล์ boon-prototype-**.svg) เผื่อเป็นไอเดียว่าผมประกอบบุญฟอนต์ยังไง เพราะผมจะวาดรูปทรงง่ายๆ แล้วเอามาประกอบกันเหมือนตัวต่อเลโก้เลยครับ

งามหลายๆเด้ออ้าย 
ถ่าฟอนต์จังซี่มาโดนแล้ว