28 สิงหา 2565 บันทึกเพิ่มเติม
ได้พบข้อมูลเกี่ยวกับการทำฟอนต์ล้านนา เมื่อ 32 ปีที่แล้ว
และได้ข้อมูลผู้สร้างฟอนต์ตระกูล cr แล้ว (
:33:ดีใจ หานานมากไม่เจอเลย)
click เข้าไปอ่านที่นี่
https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid02Vg4BnYccBcTjnpmLdm1gMiDxHVsmKVAneCy6VLA351pmFM3Q61T41jeFTYLuBKQUl&id=10987851171235632 ปี การประดิษฐ์ฟอนต์อักษรธรรมล้านนาลงบนระบบคอมพิวเตอร์
นับตั้งแต่เริ่มมีการตีพิมพ์เอกสารที่ใช้อักษรธรรมล้านนาในการบันทึก ช่วงปี พ.ศ. ๒๓๗๙ โดยคณะมิชชันนารีชาวอเมริกัน เพื่อเผยแพร่คัมภีร์และบทสวดของศาสนาคริสต์ นี่คือจุดเริ่มต้นของเส้นทางพัฒนาการอักษรธรรมล้านนาอีกสายหนึ่ง คือพัฒนาผ่านระบบการพิมพ์ ซึ่งในขณะนั้นโดยส่วนใหญ่ อักษรธรรมล้านนาจะนิยมใช้วิธีการเขียนลงบนกระดาษหรือจารลงบนใบลานบ้าง เพื่อบันทึกองค์ความรู้เป็นส่วนใหญ่ อาจจะมีการจารึกลงวัตถุอื่น ๆ บ้าง แต่ก็ตามโอกาสพิเศษต่าง ๆ การที่ตีพิมพ์อักษรธรรมล้านนาในช่วงเวลานั้น ก็นับได้ว่าเป็นนวัตกรรมใหม่ที่เข้ามา ถึงจะไม่ได้รับความนิยมมากเท่ากับการบันทึกลงกระดาษหรือใบลานที่ปรากฏหลักฐานการบันทึกมากกว่าเอกสารสิ่งพิมพ์ อาจจะเนื่องด้วยช่วงเวลานั้น เป็นช่วงที่อักษรธรรมล้านนาเริ่มเสื่อมความนิยมลง จากการเข้ามาของอักษรไทย เอกสารสิ่งพิมพ์ที่เข้ามาก็มีการพิมพ์เป็นอักษรไทย ประกอบกับความคุ้นชิน อิสระในการเขียน หรือความสะดวกในการเข้าถึงเอกสาร ส่งผลให้เอกสารสิ่งพิมพ์ที่บันทึกด้วยอักษรธรรมล้านนา จึงไม่ค่อยได้รับความนิยม จนค่อย ๆ หายไปจากความรับรู้ของคนในสังคมพร้อม ๆ กับอักษรธรรมล้านนา
ในปี พ.ศ. ๒๕๒๙ ศ. ดร.อุดม รุ่งเรืองศรี จากภาควิชาภาษาไทย คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้เริ่มจัดทำพจนานุกรมล้านนา-ไทย ฉบับแม่ฟ้าหลวงขึ้น เพื่อรวบรวมคำศัพท์ต่าง ๆ ของล้านนาไว้ให้มากที่สุด โดยช่วงแรกของการรวบรวม ยังคงใช้เครื่องพิมพ์ดีดในการจัดการข้อมูลอยู่ จนได้รับเครื่องคอมพิวเตอร์มาช่วยในการจัดการข้อมูลจากทางธนาคารไทยพาณิชย์ จึงได้มีความคิดริเริ่มที่จะจัดทำฟอนต์อักษรธรรมล้านนา เพื่อนำมาใช้อธิบายประกอบคำศัพท์ในพจนานุกรม ซึ่งแต่เดิมงานวิชาการที่เขียนด้วยอักษรธรรมล้านนาในช่วงแรก จะเป็นการเขียนลงกระดาษแล้วนำไปโรเนียวเป็นหลัก ซึ่งมีความยุ่งยากและวุ่นวาย การทำฟอนต์อักษรธรรมล้านนาขึ้นนั้น จะช่วยสร้างความสะดวกสบายในการจัดทำพจนานุกรมเล่มนี้ได้เป็นอย่างมาก
จึงได้เชิญ อ.ทวี สว่างปัญญางกูร ผู้เชี่ยวชาญด้านอักษรธรรมล้านนา ซึ่งเป็นเจ้าของลายมือในจารึกที่อนุสาวรีย์สามกษัตริย์ อ.พิจักขณ์ ลิ้มประสูตร ผู้เชี่ยวชาญด้านคอมพิวเตอร์ เป็นผู้ผลิตฟอนต์ มาเป็นแกนนำหลัก และได้เลือกเอาลายมือของ อ.แสวง ใจรังสี หนึ่งในคณะจัดทำพจนานุกรมชุดแรก มาเป็นลายมือต้นแบบในการผลิตฟอนต์ โดยจัดทำฟอนต์เสร็จ ในวันนี้เมื่อ 32 ปีก่อน คือวันที่ 28 สิงหาคม พ.ศ. 2533 โดยใช้ชื่อฟอนต์ว่า "อุดม-ทวี-พิจักขณ์"
นับว่าเป็นหมุดหมายสำคัญของการศึกษาอักษรธรรมล้านนาในยุคสมัยใหม่เป็นอย่างยิ่ง และฟอนต์ชุดนี้ก็ได้เป็นต้นแบบให้ฟอนต์อีกหลายชุดในสมัยต่อมา ไม่ว่าจะเป็น "LN_Tilok" ของคุณพิชัย แสงบุญ "lannaworld" ของคุณประเสริฐ เกิดไชยวงศ์ "cr-udom" ของ อ.ชรินทร์ แจ่มจิตต์ "pali_tilok" ของคุณวรวุฒิ ธนวัฒนาวนิช เป็นต้น
อ้างอิง
แสวง ใจรังสี. แผนการสอน รายวิชา ภาษาล้านนา ท4001 ระดับชั้น มัธยมศึกษาปีที่ 4. เอกสารแผนการสอน รายวิชา ภาษาล้านนา ท4001 โรงเรียนน้ำดิบวิทยาคม จังหวัดลำพูน. (เอกสารอัดสำเนา).
แสวง ใจรังสี. หลักสูตรภาษาล้านนาหรือตั๋วเมือง. เอกสารหลักสูตร โรงเรียนน้ำดิบวิทยาคม จังหวัดลำพูน. (เอกสารอัดสำเนา).
สำนักส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. LN TILOK version 6.00. เข้าถึงเมื่อ 1 พฤศจิกายน 2551. เข้าถึงได้จาก
http://art-culture.chiangmai.ac.th/.
อุดม รุ่งเรืองศรี. พจนานุกรมล้านนา-ไทย ฉบับแม่ฟ้าหลวง. กรุงเทพฯ : มูลนิธิแม่ฟ้าหลวง, 2534.
uvSOV. ชุดฟอนต์อักษรธรรม. เข้าถึงเมื่อ 17 สิงหาคม 2565. เข้าถึงได้จาก https:///release/sov-tham/.
