คุยเรื่องหุ่นยนต์กันใช่ไหมครับ บังเอิญเป็นแฟนคลับนิยายวิทยาศาสตร์
ขออนุญาตแสดงความคิดเห็นด้วย
เราว่า ถ้าจะตีเจตนา น่าจะดูเจตนาของผู้เขียน
กฎ 3 ข้อของไอแซ็ค อาซิมอฟใช้ในนิยายทุกเรื่องที่ท่านเขียน ไม่ใช่เฉพาะนิยายเรื่อง I,Robot
เพราะมันส่งอิทธิพลต่อการมีอยู่ของหุ่นยนต์ในแทบทุกรูปแบบบนโลก
พูดได้ว่าเป็นบรรทัดฐานที่ถูกอ้างถึงมากที่สุดอย่างหนึ่ง
ในการคิดหรือทำอะไรก็ตามที่เกี่ยวกับหุ่นยนต์
(ไม่ว่าจะในการ์ตูนหรือนิยายวิทยาศาสตร์เรื่องอื่นๆแม้กระทั่งแมทริกส์)
เราตีความข้อยกเว้นของกฎว่ามันอาจหมายถึง "จุดอ่อน" ของกฎ ก็ได้มั้ง
ว่ากฎมันไม่อาจครอบคลุมในทุกกรณี หรือไม่ครอบคลุมทุกช่วงเวลา
เช่น ในอดีตมันเคยได้ผล เมื่อเวลาผ่านไป ปัจจัยใหม่ๆเพิ่มขึ้น กฎบางข้อก็อาจพบ
จุดอ่อนหรือช่องโหว่ที่ผู้สร้างกฎไม่ได้คาดไว้ จนนำมาสู่การเป็นข้อยกเว้นก็เป็นได้
ซึ่งเราคิดว่า จุดอ่อนที่ว่านั้น มันอาจแฝงอยู่ในตัวกฎเองก็ได้
ที่คิดแบบนี้ เนื่องจากการที่อ่านนิยายชุดหุ่นยนต์ทั้ง 3 ภาคของอาซิมอฟเมื่อนานมาแล้ว
เมื่อแรกเริ่ม เราก็คิดว่าปมของเรื่องที่เกิดขึ้น (คล้ายๆ I,Robot นั่นแหละครับ คือหุ่นยนต์ละเมิดกฎ)
มาจากความบกพร่องของหุ่นยนต์บางประการ แล้วต่อมา ได้อ่านนิยายอีกเล่ม
จำชื่อคนเขียนไม่ได้ แต่จำได้ว่ามันชื่อแปลไทยว่า ในอุ้งมือมาร
เป็นเรื่องเกี่ยวกับการสร้างหุ่นยนต์โดยใช้กฎสามข้อของอาซิมอฟนี่แหละ
แล้วก็เผยให้เห็นจุดอ่อนของมัน (ขออภัยจริงๆ จำเนื้อเรื่องแทบไม่ได้แล้ว
ยืมอ่านห้องสมุดเล่มเก่าๆเหลืองๆ อ่านตั้งแต่มัธยม )
จำใจความได้ว่า เป็นหนังสือที่ทำให้กฏสามข้อของอาซิมอฟ
หมดมนต์ขลังไปเลย คล้ายกับจะบอกว่า เมื่อถึงที่สุดแล้ว กฎ 3 ข้อนั้น ก็ต้องเจอข้อจำกัด
แบบเดียวกับทฤษฎีวิวัฒนาการ ในอดีตข้อเท็จจริงคือ ยีราฟคอสั้น
แต่เมื่อเวลาผ่านไปเมื่อยีราฟคอสั้นไม่สามารถตอบสนองต่อพัฒนาการใหม่ๆของธรรมชาติ
ข้อเท็จจริงที่ว่า ยีราฟคอสั้นจึงกลายเป็นจุดอ่อน
จึงมียีราฟตัวต่อมา ตัวใดตัวหนึ่ง ที่ตอบสนองต่อข้อเรียกร้องของธรรมชาติได้ดีกว่า
โดยการมีคอที่ยาวขึ้น ก็กลายเป็นข้อยกเว้น ของข้อเท็จจริง(หรือกฎ)ที่ว่า ยีราฟคอสั้น นั่นเอง
ทั้งนี้ทั้งนั้น จุดอ่อนของข้อเท็จจริงที่ว่ายีราฟคอสั้น ก็ยังดำเนินไปตามกฎหรือทฤษฎีวิวัฒนาการอยู่ดี
เช่นเดียวกับกฎทุกกฎบนโลก ไม่ว่าจะพบจุดอ่อน หรือข้อยกเว้นในเวลาต่อมาอย่างไร
เราเชื่อว่ามันก็ยังอยู่ในกฎของการกระทำ(หรือกฎแห่งกรรม)อยู่ดี
ในเรื่องนั้น ก็เหมือนจะบอกว่า เมื่อสังคมและความเจริญของเทคโนโลยีก้าวหน้า
ไกลเกินกว่าจุดเริ่มต้นของผู้ตั้งกฎ 3 ข้อนั้นมากแล้ว หุ่นยนต์บางตัวที่ถูกพัฒนามาถึงขีดสุด
ในที่สุดมันก็อาจค้นพบว่ากฎไม่อาจตอบสนองความสลับซับซ้อนของตัวมัน
และต่อความสัมพันธ์ของมันกับมนุษย์แล้ว มันจึงกลายเป็นข้อยกเว้นไปในที่สุดนั่นเอง
อาจจะเป็นความหมายเดียวกับที่พี่แอนว่า จะเขียนไว้แอบๆหรือจะจะนั่นก็ได้มั้ง
และที่บอกว่านิยายเรื่องนั้น ลดทอนคุณค่าของกฎ 3 ข้อของอาซิมอฟก็เพราะ
มันคล้ายจะบอกว่า ไม่ว่ากฎที่รัดกุมเพียงใด ก็ไม่พ้นกฎแห่งวิวัฒนาการอยู่ดี
ตีความกันไปนอกเหนือจากหัวกระจู๋ยังไงไม่รู้ คิดว่าที่เราว่ามาทั้งหมดนี่
น่าจะใช้ได้กับเฉพาะเรื่องกฎ 3 ข้อเท่านั้นน่ะ และเป็นความคิดเห็นเราแต่เพียงผู้เดียว
อาซิมอฟจะคิดยังงี้รึเปล่าก็คงต้องจุดธูปถามกันดู
เอาเข้าจริงแล้ว ค่อนข้างมีอคติกับหนังเรื่อง I,Robot
เพราะรู้สึกว่าเป็นอีกครั้งที่ฮอลลีวู้ดเอาเอฟเฟกต์อลังการมากลบสาระสำคัญจนเกือบมิด
(ถึงจะเข้าใจว่ามันจำเป็นต้องทำก็เถอะนะ) เอาไปเทียบกับ 2001 space Odyssey ไม่ได้เลย
